Wanneer milieueffecten zoveel aspecten van ons leven rechtstreeks beïnvloeden, wordt het noodzakelijk om bij alles rekening te houden met duurzaamheid, ook bij het productontwikkelingsproces. Bij ecodesign gaat het erom de negatieve effecten van een product op het milieu gedurende zijn hele levenscyclus zoveel mogelijk te beperken.
Als je het duurzaam kunt maken, waarom dan niet?
Het Nederlandse bureau voor strategisch ontwerp en innovatie, VanBerlo Part of Accenture, is een van de bedrijven die als voorbeeld en pionier kunnen dienen op het gebied van duurzaam ontwerp. Gedreven door hun potentieel en verantwoordelijkheid om een betere toekomst vorm te geven, geloven zij dat duurzaamheid moet worden ingebed in het hele productontwikkelingsproces en moet worden beschouwd als het fundament van de operatie, niet andersom. In deze fase van toegenomen klimaatrisico’s kunnen innovatie en duurzaamheid niet langer los van elkaar worden gezien.
In grote lijnen begint het proces van het creëren van een milieuvriendelijk product met een mondelinge erkenning van de klant dat hij bereid is de Duurzame Ontwikkelingsdoelen in zijn product te implementeren. Deze abstracte woorden worden vervolgens omgezet in een visueel ontwerp dat elk detail van het product beschouwt, inclusief de behoeften van de consument en de markt. In de laatste fase worden de visie van de klant en de Key Performance Indicators vertaald in een tastbaar product.
Ecodesign wordt beschouwd als een van de pijlers van de circulaire economie, aangezien milieuvriendelijke producten niet alleen zijn gemaakt van gerecycleerde materialen uit hernieuwbare bronnen, maar ook zijn ontworpen om langer te worden gebruikt. Het doel is om producten een onbeperkte levensduur te geven en hun waarde zo lang mogelijk te verhogen, zodat ze niet de traditionele weg volgen om meteen na gebruik te worden weggegooid. Dat is wat het wiel van de circulaire economie draaiende houdt.
Het doel van ecodesign is de ecologische voetafdruk van het product te verkleinen, materialen opnieuw te gebruiken zodat ze op verschillende manieren kunnen worden gebruikt, een navulmodel te creëren dat de levensduur van het product verlengt, en een emotionele relatie te creëren tussen het product en de gebruiker om te garanderen dat de gebruiker altijd voor deze duurzame optie kiest.
Wat maakt het verschil tussen een eco-ontwerp en een gewoon ontwerp?
Consumptie, winst, goede verpakking en de behoeften van de klant sturen het gewone ontwerpproces, terwijl een duurzame visie afgestemd op de behoeften van de klant en andere factoren het ecologisch ontwerpproces sturen. Bij het werken aan ecodesign wordt een aanpak op 4 niveaus gehanteerd om tot een milieuvriendelijk model te komen:
- Ten eerste is een duurzaamheidsvisie nodig, wat betekent dat de onderneming een duidelijke en omschreven duurzame visie op haar toekomst en haar producten moet hebben.
- De tweede fase omvat de ontwikkeling van een duurzaamheidsstrategie. Zoals eerder vermeld, moet het ontwerpteam brainstormen, markt- en consumenteninzichten verzamelen en een strategie bedenken die de waarde van het product verhoogt, wat zich vervolgens vertaalt in een langere levenscyclus. Ontwerpers en ingenieurs kunnen het er bijvoorbeeld over eens zijn dat de levensduur van het product kan worden verlengd door het repareerbaar te maken.
- Ten derde komt de ontwerpstrategie waarmee de duurzaamheidsstrategie werkelijkheid kan worden. In dit stadium bedenken ze de haalbare techniek om dat product te repareren door het gemakkelijk te demonteren en weer in elkaar te zetten.
- De laatste fase is het aandachtsgebied ontwerp, waar zij bepalen hoe de strategie en de nieuwe productkenmerken moeten worden aangepakt. Met andere woorden, als de batterij het dragende deel van het product is, moet het verwijderen ervan gemakkelijk zijn en geen gereedschap vereisen.
Er zijn talloze mogelijkheden om de kwaliteit van een product te verbeteren en de levensduur ervan te verlengen door het kleiner te maken, meer recycleerbare materialen te gebruiken en het repareerbaar of navulbaar te maken, naast vele andere alternatieven. Deze deodorant van Dove is een voorbeeld van succesvol eco-ontwerp. Dankzij dit ontwerp kan het product thuis opnieuw worden gevuld, waardoor het gebruik van materialen tot een minimum wordt beperkt. Gebruikers hoeven het maar één keer te kopen en daarna voor altijd bij te vullen. Dit model bespaart tot 54% plastic in vergelijking met de huidige verpakkingen en zal het bedrijf naar verwachting 342,9 ton nieuw plastic besparen tegen 2023.
Het volgende eco-ontwerp illustreert een samenwerking met een humanitaire organisatie om de levering van humanitaire hulpgoederen aan mensen in nood in tijden van crisis te vergemakkelijken. Traditioneel wordt de hulp met helikopters verstuurd en vervolgens met parachutes afgeleverd, wat erg duur is. Daarom was een nieuwe techniek nodig om het proces te vereenvoudigen en goedkoper te maken. Het project vereiste veel technische kennis over de luchtvaartindustrie en omvatte veel testen voordat het resultaat aan de klant werd geleverd.
Kortom, of het nu een groot of klein product is, duur of goedkoop, de doelstellingen voor duurzame ontwikkeling moeten altijd het hele ontwikkelingsproces voeden.
Is ons doel een product minder slecht of goed voor de planeet te maken?
Als we ons richten op het effect van het product op het milieu, krijgen we een eco-efficiënt product, maar als we ons richten op de waarde ervan zonder het effect ervan uit het oog te verliezen, krijgen we een eco-effectief product dat een leven lang meegaat.
